قالی همواره نقش بسیار مهمی در خانههای سنتی ایفا کرده است. در بیشتر موارد برای پوشاندن کف زمین به کار میرود و روی زمین پهن میشود و تنها تزئین اتاقها را بر عهده دارد. چون استفاده از مبل برای ایرانیان سنتی ناشناخته بود. این مساله نشان میدهد که چرا قالیهایی در ابعاد و طرحهای مختلف وجود دارد و کاربردهای مختلفی در داخل خانه و داخل چادر داشتهاند. قالیهای تصویردار یا برخی نمونههای با ارزش دیگر برای زینت بخشیدن به خانه ثروتمندان به کار میرفت، قالیهایی را که روکرسی نامیده میشد روی کرسیها پهن میکردند که میزهای چهارگوش با پایههای کوتاه داشتند و زیر آنها منقل آتش قرار میدادند تا در ماههای سرد سال فضا را گرم کنند. در مینیاتورهای ایرانی یا هندی تخت پادشاهان با روکشی از قالی پوشیده شدهاند که داراری سنگهای قیمتی است. واژه مسند علاوه بر اینکه به قالیهای روتختی اطلاق میشود، در شرق برای طراحی قالیهای کوچک و گران بهایی استفاده میشود که در داخل خانه ها یا چادرها قرار می دهند و مکان نشستن مهمانان یا بزرگ خانواده را با آن مشخص می کنند.
انواع مصارف قالی ایرانی و نامهای آنها
بر اساس طرح سنتی، در مرکز اتاق قالی اصلی پهن میشد که ابعادی بزرگ داشت و به آن فرش یا قالی گفته میشد، برای کامل کردن پوشش کف در دو طرفین آن از دو قالی متناسب از لحاظ طرح و اندازه استفاده میشد که آنها را کناره مینامیدند. کنارهها قالیهایی باریک و بلند بود که در غرب در راهروها پهن میشود. در بالای قالی هم کلگی (Kallegi) پهن میشود که اندازهای بلند دارد و طول آن دو تا سه برابر عرض است. در زیر قالی به ویژه در نواحی سرد و مرطوب، یک نمد پهن میشد که فاصله را از زمین بیشتر میکرد. گاهی در جاهایی که بیشتر رفت و آمد صورت میگرفت لایه نمدی روی قالی باز میشد تا از قالی محافظت کند. در مناطق فقیرتر یا در ماههای گرم به جای قالی از گلیم یا زیلو استفاده میشد که به صرفهتر و خنکتر بود. در بالای قالیهای اصلی میتوان از قالیهای کوچکی استفاده کرد به نام پرده که وجه تسمیه آن به این دلیل است که ابعادی شبیه به پرده آویز دارد و حدود 260×160 سانتی متر است، یا دو ذرع، و اندازه کوچک تر از آن قالیچه یا سجاده نام دارد. واژه ذرع یک اندازه ایرانی است که حدود 106 سانتی متر است. در واقع دو ذرع برابر با طول این قالیهاست. همچنین قالی ذرع و نیم درازایی برابر با یک ذرع و نیم و حدود 160 سانتی متر دارد. در نبود صندلی و چهارپایه برای نشستن از بالشتهایی استفاده میشد که به صورت قالیهایی به نام پشتی بافته میشد، این پشتیها را به صورت جفت میبافتند و در پشت آن بافتی گلیم مانند ایجاد میشد تا بتوان درون آن را پر کرد، از دو پشتی یکی برای نشستن و دیگری برای تکیه دادن استفاده میشد. قالی هایی با ابعاد بسیار کوچک هم وجود دارد که طرح روی آن ها بخشی از طرح یک قالی ست و کامل نیست و واگیره یا اُرنک نامیده میشود و به عنوان الگویی از طرح به جای نقشه مورد استفاده قرار میگیرند. واگیرهها میتوانند به صورت یک چهارم از طرح کامل قالی باشند که حاشیه نیز دارند و یا گزیده ای از طرح های تزئینی هستند مانند بته، گلهای نخلی یا گل هایی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و بافنده میتوانست از بین آنها طرح محبوب خود را انتخاب کند، عادت به خلق قالی از روی نمونههای کوچک امروزه هم در ایران رواج دارد.
قالیچه و فرش کوچک دستباف
قالیچه دستباف به طول پنج تا نه پا بافته میشود و گزینهای ایدهآل برای پوشش و تزئین فضاهای کوچکتر خانهها و آپارتمان محسوب میگردد. اگرچه فقط یک نوع قالیچه دستباف وجود ندارد، اما قالیچه عموماً توسط عشایر بافته میشود و به همین دلیل غالباً ردپایی از هنر اصیل روستایی و عشایر در آن به چشم میخورد که عموماً به شکل تاکید بر اشکال هندسی و انتزاعی جلوهگر میشود. البته در مراکز مهم و قدیمی قالیبافی ایران، مانند تبریز و کرمان نیز قالیچه بافته میشود. قالیچه صرفنظر از محل بافت آن، بسیار کاربردی است و تقریباً در هر فضایی جای میگیرد. طول فرشهای دستباف کوچک بین 15 ـ 10 پا است، حال آن که طول فرشهای بزرگ 20 ـ 15 پا است. پهن کردن قالیچه در اتاق به آن جان میدهد و فضای اتاق را دلنشینتر و زیباتر میکند. قالیچه کاربردهای متعددی دارد، برای مثال میتوانید از قالیچه استفادهای کاربردی بکنید و آن را مقابل میز کار یا تخت پهن کنید یا این که قالیچه را زیر مبلمان بیاندازید تا اتاق زیباتر بشود. قالیچه دستباف یکی از پرکاربردترین و کاربردیترین اثاثیهی منزل است و گزینهای ایدهآل برای خریدارانی است که به تازگی به دنیای مسحورکنندهی فرشهای دستباف وارد شدهاند و در جستجوی اثری هنری با زیبایی بدیع و خیالانگیز برای نخستین خرید خود هستند.
تزیین فضای خانه با قالیچه دستباف
قالیچه دستباف در شکلها و طرحهای مختلف بافته میشود و خرید قالیچه یکی از بهترین راهها برای جان بخشیدن به فضاهای بزرگ یا زیباتر نشان دادن فضاهای کوچکتر است. انداختن قالیچه زیر مبلمان روشی آسان برای هرچه باسلیقهتر و دلنشینتر کردن اتاق است. برای این که اثاثیه با قالیچه هماهنگی داشته باشد، به رنگ و اندازه قالیچه توجه کنید. قالیهای کوچکتر برای میزهای کوچک و تکههای تک اثاثیه مناسباند، حال آن که قالیهای بزرگتر را باید برای ست مبلمان انتخاب کنید. میتوانید فرش و قالیچههای در اندازه مختلف را در فضای مورد نظر پهن کنید تا به نتیجه دلخواه برسید. قالیچههای دستباف برای بخشهای استراتژیک خانه، مانند دالانها و راهروهای کوچک مناسباند. کوچک بودن اندازه قالیچه دست شما را برای چیدمان خانه بازتر میگذارد و میتوانید با ترکیب قالیچه و فرشهای بزرگتر هارمونی دلخواه خود را به وجود بیاورید. پهن کردن ترکیبی قالی و قالیچه را در سرسراها فراموش نکنید تا بینندهای که وارد خانهتان میشود از دیدن حرکت ظریف بین این قالیهای زیبا به وجد بیاید. مزیت دیگر قالیچه این است که با پهن کردن آن به راحتی میتوانید، انتقالی چشمنواز به سمت اجزاء بزرگتر و مهمتر اثاثیه داشته باشید. جابجایی رنگها و زمینهها را میتوانید با اضافه کردن یک قالیچه انجام دهید تا چشم بیننده را از یک بخش به بخش دیگر اتاق هدایت کنید. برای این کار میتوانید قالیچهای را جلوی دالان ورودی پهن کنید تا توجه بیننده را به سمت اثاثیهای با سبک متفاوت یا به سمت فرش دیگری جلب کنید که خود چشمها را مهمان قسمتهای دیگری از چیدمان منزل میکند. هنگام خرید قالیچه دستباف، نیز مانند هر فرش دیگری لازم است که ابتدا درباره شکل، رنگ و بافتی که بیشترین هماهنگی را با دکوراسیون خانهتان دارد، تصمیم بگیرید.
“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است”
یک دیدگاه