مشخصات فرش دستباف هریس: فرشی ماندگار و اصیل با طرح ترنج هشت گوش

فرش هریس محصول شهر هریس است که در 40 مایلی تبریز در شمال‌غربی ایران قرار دارد. فرش هریس به مرغوب و بادوام بودن شهرت دارد، فرش هریس در زمره‌ی بادوام‌ترین و محکم‌ترین فرش‌های دستباف قرار دارد و فرش مورد علاقه‌ی طراحان برای چیدمان فضاهای داخلی مدرن است. فرش دستباف هریس با پشم مرغوب بافته می‌شود و علی‌رغم بادوام بودن به طور حیرت‌انگیزی نرم است. فرش هریس طرح عشایری دارد و معمولاً با نقشه‌های هندسی برگرفته از طرح‌های اصیل تبریز بافته می‌شود. ترنج هندسی هشت گوش نقشی است که معمولاً در مرکز قالی‌های هریس بر روی زمینه‌ای به رنگ خاکی روشن‌تر و رنگ‌های روستیک به چشم می‌خورد. فرش هریس فرشی سنگین است که در اندازه‌های متوسط تا بزرگ با 120 ـ 20 گره در هر اینچ مربع (KPSI) بافته می‌شود. فرش دستباف هریس فرشی زیبا و خیال‌انگیز است که تناسب رنگ‌های طبیعی آن چشم را خیره می‌کند. هرچه از عمر فرش هریس می‌گذرد، زیباتر و ارزشمندتر می‌شود. فرش آنتیک هریس گنجی منحصر به فرد است که تاجران فرش عتیقه همواره با اشتیاق از خرید آن استقبال می‌کنند.

فرش آنتیک هریس

فرش آنتیک هریس با نقش و نگارهای بزرگ و مشخص و ترکیبی از رنگ‌های گرم و متنوع، احتمالاً یکی از محبوب‌ترین فرش‌های روستایی ایران است. افزایش تقاضا برای خرید فرش هریس در دهه گذشته باعث شده که فرش‌های قدیمی نفیس‌تر کمیاب شود و ارزش بیشتری پیدا کند. این فرش‌های ایرانی عتیقه به نام هریس، بزرگترین شهر این ناحیه‌ی کوهستانی شمال‌غربی ایران، در 50 مایلی شرق تبریز با بیش از 30 روستا نامگذاری شده است. طرح کلاسیک ترنج لوزی روی چهارگوش هریس احتمالاً در بیست و پنج سال پایانی قرن نوزدهم میلادی شکل گرفته است. مورخین بر این باورند که تاجران کارآفرین تبریزی که برای صادرات نیاز به فرش‌های دستبافت بزرگ داشتند، فرش‌های نفیس شهری یا حتی تکه‌ای از فرش را به بافندگان محلی نشان دادند و از آنها خواستند که فرش‌های بزرگ ببافند. بافندگانی که در بافت طرح‌های زاویه‌دارتر و بداهه‌ی الهام گرفته از زندگی عشایر مهارت داشتند، این طرح‌های آنتیک را اقتباس کردند. فرش هریس نتیجه‌ی پیوند ماهرانه‌ی بین فرش‌های دل‌انگیز روستایی و فرش‌های نفیس و باشکوه شهری است. سبک و رنگ فرش هریس جلوه‌ای منحصر به فرد به آن می‌دهد. وجه مشخصه‌ی فرش هریس ترنج بزرگی است که گوشه‌های آن را برگ‌های نوک‌تیز و دلفریب درخت بلوط پر کرده است. فرش‌های قدیمی‌تر آنتیک هریس بازتابی از فرش آنتیک و مشهور سراپی است، فرش هریس و سراپی هر دو به یک ناحیه متعلق‌اند، اما فرش سراپی طرح ساده‌تر و بازتری دارد، حال آن که طرح فرش هریس متراکم‌تر و به هم‌فشرده‌تر است. طرح‌های سراسری یا افشان با نقوش گل و برگ نیز به ندرت در فرش هریس دیده می‌شود، درخت زندگی نیز طرح دیگری است که یادآور فرش‌های آنتیک قفقاز است. یکی از بافندگان فرش هریس رنگ‌های بی‌نظیر غروب خورشید را الهام‌بخش ترکیب رنگ فرش هریس می‌داند. بدون شک بافندگان فرش‌های قدیمی هریس، استادان رنگرزی با مواد گیاهی بودند. فرش‌های هریس متعلق به 40 ـ 20 سال گذشته غالباً با مواد شیمیایی، با ترکیبی از مواد شیمیایی و طبیعی رنگرزی شده است، فرش‌های قدیمی‌تر هریس معمولاً با رنگزاهای گیاهی خالص رنگ شده است. رنگ‌های گیاهی پخته‌تر است و پتینه‌ی بی‌نظیری را در گذر زمان ایجاد می‌کند. تکنیک ابرش یا اختلاف رنگ و سایه روشن عامدانه‌ی بین یک رنگ، در نهایت مهارت در فرش‌های نفیس آنتیک هریس اجرا شده است. تکنیک استادانه‌ی طرح‌ریزی دو یا حتی سه لایه‌ای که مشخصه‌ی بهترین فرش‌های آنتیک هریس به شمار می‌رود، دوام و عمقی باورنکردنی به رنگ و طرح فرش هریس می‌دهد. فرش‌های باکیفیت نیمه عتیقه و عتیقه‌ی هریس از پشم براق شاهسون بافته شده است، شاهسون یکی از ایلات عشایر ایران است که در نزدیکی رشته کوه البرز اقامت دارد. فرش‌های جدیدتر با پشم وارداتی از تبریز بافته شده است، درهر حال هم پشم شاهسون و هم پشم تبریز بسیار مرغوب است و لانولین بالایی دارد. فرش هریس شل گره‌زنی می‌شود، اما چله‌ی محکم و ضخیمی دارد که قالیباف محکم روی گره‌های آن می‌زند تا گره‌ها کاملاً به هم فشرده شود و به این ترتیب فرش بادوام‌تر شود. فرش هریس به دلیل تنوع و تطبیق‌پذیری بالا یکی از گزینه‌های ایده‌آل برای طراحی داخلی خانه به شمار می‌رود. طرح هندسی فرش هریس مکمل مبلمان مدرن است و رنگ‌های گرم و عمق هنرمندانه‌ی آن جلوه‌ای بی‌نظیر و حالتی کهن ایجاد می‌کند. غنای رنگ و قدرت طرح، فرش هریس را به انتخابی ایده‌آل برای هر چیدمانی تبدیل کرده است. فرش‌های دستباف نفیس هریس اثر هنری زیبا و بی‌نظیری است که گزینه‌ی مناسبی برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.

رمز بادوام بودن فرش هریس

فرش هریس در چند شهر و روستای شمال‌غربی ایران بافته می‌شود. تمام این مراکز فرشبافی در کوه سبلان در شهرستان هریس پراکنده است. دلیل بادوام بودن فرش هریس را باید در منبع پشم این ناحیه جستجو کرد. کوه سبلان غنی از مس است و مقدار کمی از این مس وارد آب آشامیدنی گله می‌شود. وجود مس در آب آشامیدنی گله باعث ارتجاعی‌تر و محکم‌تر شدن پشم این ناحیه می‌شود. پشم مرغوب و محکم رمز دوام و کیفیت بالای فرش هریس است. فرش هریس سنگین‌تر از دیگر فرش‌های دستباف ایران است و یکی از بادوام‌ترین و محکم‌ترین فرش‌های دستباف محسوب می‌شود.

ویژگی‌های فرش دستباف هریس در یک نگاه

برخی از ویژگی‌های قالی دستباف هریس عبارتند از:

• طرح فرش: فرش و قالی هریس پرطرفدارترین فرش دستباف ایرانی در میان مجموعه‌داران است. یک ترنج بزرگ هشت گوش در مرکز اکثر فرش‌های هریس به چشم می‌خورد. طرح فرش هریس دارای چند المان منحصر به فرد است که آن را از بقیه فرش‌های ایرانی متمایز می‌سازد. در حالی که نقوش منحنی در طرح اکثر فرش‌های ایرانی دیده می‌شود، فرش هریس طرح هندسی خطی‌تری دارد که با ترسیم پیچ‌ و تاب‌های زاویه‌دار به دست می‌آید. ترنج بزرگ با لچک‌های سفید و حاشیه سماوری نیز دیگر مشخصه‌ی بارز فرش هریس به شمار می‌آید. زمینه فرش هریس با برگ‌های نوک تیز بلوط پر شده است. طرح نهایی فرش هریس طرحی چشمگیر و خیره کننده است.
• کیفیت: فرش هریس در درجات کیفی مختلف یافت می‌شود. فرش عتیقه هریس یا سپاری بسیار باارزش است و خریداران را از سراسر جهان به خود جلب می‌کند.
• شکل و اندازه: فرش و قالی هریس در اندازه‌های متفاوت بافته می‌شود، هرچند اکثر فرش‌ها در اندازه متوسط (چهار در شش یا هشت در ده پا) بافته می‌شود. فرش هریس در اندازه بزرگ 24*15 پا نیز وجود دارد.
• رنگ: آبی آسمانی، قهوه‌ای و قرمز روشن رنگ‌های متداول فرش هریس است. آبی به عنوان رنگ متضاد و برای زمینه به کار برده می‌شود. ترکیب رنگ فرش‌های جدیدتر هماهنگی کمتری دارد. رنگ‌های قهوه‌ای، بژ یا کرم و فیروزه‌ای نشان دهنده‌ی قدیمی بودن فرش است. پشم مورد استفاده در فرش‌های هریس قدیمی‌تر، مانند اکثر فرش‌های اصیل دستبافت با رنگزاهای طبیعی و خالص رنگ شده است. بافندگان فرش‌های هریس به مهارت در رنگرزی با مواد گیاهی و استادی در تکنیک ابرش شهرت دارند و این مهارت به وضوح در رنگبندی چشم‌نواز فرش‌های هریس دیده می‌شود. بافنده در تکنیک ابرش سعی می‌کند که با سایه‌های رنگ بازی کند و سایه روشنی را در یک رنگ ایجاد کند. این فرش‌ها به مرور زمان پتینه‌ی جاافتاده‌ و زیبایی را ایجاد می‌کند که جذابیت فرش را دوچندان می‌کند.
• بافت: فرش با پشم نرم و با بافتی متراکم و محکم بافته می‌شود. فرش هریس معمولاً نازک است.
• چله: فرش هریس روی چله پنبه‌ای بافته می‌شود، نخ پود از جنس پشم یا پنبه است.
• گره: بافندگان فرش هریس از گره ترکی استفاده می‌کنند. کیفیت فرش به تعداد گره‌ها بستگی دارد که در فرش‌های مختلف تغییر می‌کند. متوسط تعداد گره‌ها در واحد سطح فرش هریس KPSI 120 یا 30 رج است.
• قیمت: فرش هریس جذاب‌ترین طرح عشایری برای مجموعه‌داران غربی است. برای خرید فرش آنتیک هریس یا فرش سپاری باید مبلغ گزافی را پرداخت کنید. فرش هریس با ترکیب رنگ طبیعی خود، جلوه‌ی منحصر به فردی به محیط می‌دهد و چون فرش هریس هرچه قدیمی‌تر می‌شود، ارزش آن بالاتر می‌رود، می‌توانید مطمئن باشید که سرمایه‌تان مدام در حال افزایش است.

“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است”